Minister polityki rolnej Mykoła Solski stał się jednym z niewielu urzędników najwyższego szczebla w historii Ukrainy, którym podczas swojej kadencji postawiono zarzuty korupcyjne.
Ogłoszenie przez Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy (NABU) zarzutów wobec Ministra Polityki Agrarnej i Żywności Mykoły Solskiego w związku z nielegalnym pozyskiwaniem gruntów było zaskoczeniem dla wielu, w tym służby prasowej partii prezydenckiej, dziennikarzy i posłów.
"Naprawdę? Już teraz? To dość nieprzyjemna historia” – zauważył w komentarzu dla „Kyiv Post” jeden z prawodawców.
Na Ukrainie zarzuty stawiane byłemu urzędnikowi są niezwykłe. Ale przypadek Solskiego jest bardzo rzadki – zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa otrzymał już w trakcie sprawowania urzędu.
Mykoła Solski, były poseł prezydenckiej partii Sługa Narodu i podobno blisko związany z byłym szefem Kancelarii Prezydenta Andrijem Bohdanem, po odejściu Bohdana zachował karierę i stanowisko przewodniczącego Komisji ds. Polityki Agrarnej Rady Najwyższej.
W czasie wojny na pełną skalę objął stanowisko Ministra Polityki Agrarnej. Zarzuty postawione przez Krajowe Biuro Antykorupcyjne sięgają jednak wcześniej – z lat 2017–2019.
„Teraz w imieniu szefa SAPO [Wyspecjalizowanej Prokuratury Antykorupcyjnej] prokurator zgłosił podejrzenie zajęcia gruntów w obwodzie sumskim o powierzchni około 2,5 tys. ha o wartości 291 mln Hr [7,4 mln dolarów] i próba zajęcia gruntów o powierzchni około 3,3 tys. ha za kolejne 190 mln hrywien [4,8 mln dolarów] dla byłego przewodniczącego Komisji Rolnej Rady Najwyższej – obecnego ministra” – stwierdził SAPO.
Według funkcjonariuszy organów ścigania plan przebiegał w następujący sposób: po pierwsze, grupa składająca się z Solskiego, przedstawicieli Państwowej Jednostki GeoKadastre (służby państwowej odpowiedzialnej za dokumentowanie granic własności gruntów) i kilku innych lokalnych urzędników zniszczyła dokumenty ustanawiające państwowe- przedsiębiorstwa posiadały wieczyste prawo do gruntu.
Próbowali wówczas skorzystać z rządowego programu, w ramach którego każdemu 18-letniemu obywatelowi Ukrainy przysługują maksymalnie dwa hektary ziemi, pod warunkiem utrzymania/zagospodarowania tej ziemi.
„Zabierane są nieużywane grunty państwowe, a następnie przy zaangażowaniu konkretnych osób w państwowym GeoKadastrze wydawane są działki około tysiącowi osób, które są nagradzane za udział” – powiedział Kyiv Post szef przedsiębiorstwa rolniczego. „Osoby te następnie dzierżawią lub przekazują te działki w celu długoterminowej dzierżawy lub dzierżawy [praw do użytkowania] uprzywilejowanym przedsiębiorstwom prywatnym”.
Źródło podało, że problem pojawił się, gdy grupa przestępcza rzekomo z Solskim omyłkowo obrała za cel grunty przeznaczone na stałe użytkowanie niektórych przedsiębiorstw państwowych.
„Zniszczyli dokumenty dotyczące własności tych gruntów przez przedsiębiorstwa. W tych przedsiębiorstwach zauważyły to pewne pryncypialne osoby lub władze i tu zaczęły się kłopoty [dla Solskiego]” – podało źródło Kyiv Post.
Ze swojej strony Solskij oświadczył na stronie internetowej ministerstwa, że był wówczas jedynie prawnikiem, nie podejmował istotnych decyzji i był gotowy współpracować w śledztwie w celu odkrycia prawdy.
W tym tygodniu spodziewano się kilku znaczących rezygnacji. Wielu osobistości zarówno z partii rządzącej, jak i opozycji stwierdziło, że spodziewają się dymisji rządu.
Jednak w poniedziałkowy wieczór 22 kwietnia zaczęły się rozprzestrzeniać doniesienia, że urzędnicy rządowi porzucili plany „resetu”.
„O ile mi wiadomo, ani z frakcją, ani z ministrami nikt nie rozmawiał konkretnie o zwolnieniu lub przeniesieniu na inne stanowisko” – podało źródło Kyiv Post.
Zatem w przypadku Solskiego nasuwa się pytanie – czy była to polityka?
Według innego źródła Poczty Kijowskiej plan wykupu gruntów był lokalnie znany w obwodzie sumskim, gdzie miał miejsce w latach 2017–2018 – a dyskusje na temat jego legalności toczyły się już dawno.
„Dlatego nie wątpię, że sprawa została wznowiona politycznie, aby legitymizować rezygnację Solskiego” – stwierdziło źródło, wskazując, że gdyby był to problem, już dawno zostałby załatwiony.
Jednak inne źródła, z którymi rozmawiała Kyiv Post, nie uznały tego za motywowane politycznie.
„Myślę, że NABU wykorzystała moment zniszczenia dokumentów. To był początek prac nad tą sprawą” – powiedział Kyiv Post ukraiński dziennikarz śledczy Jurij Nikołow.
Powiedział, że dyskusje na temat konsolidacji rządu, połączenia kilku ministerstw w celu zaoszczędzenia pieniędzy na pensjach urzędników w czasie wojny i dymisji ministrów toczą się od kilku miesięcy
„Pomysł połączenia Ministerstwa Polityki Agrarnej i Ministerstwa Gospodarki pojawiał się już od dawna. Wierzono, że zmniejszy to biurokrację i poprawi koordynację z sektorem rolniczym, co było kluczowe podczas wojny” – powiedział Kyiv Post Witalij Kulyk, komentator polityczny i konsultant.
Źródła Poczty Kijowskiej podkreśliły, że rozwój sytuacji był zaskoczeniem nawet dla rządzącej partii Sługa Narodu. Przynajmniej nie było wiadomo, czy doszło do dyskusji na temat rezygnacji Solskiego.
Sługa Narodu oświadczył, że ma zaufanie do pracy NABU.
„Są kompetentne władze. Muszą zrozumieć” – stwierdziła służba prasowa. „Musimy zbadać sytuację”.
Deputowani ludowi Partii Sługa Narodu potwierdzili także, że do południa 23 kwietnia kierownictwo partii nie omawiało sytuacji Solskiego.
Większość źródeł Poczty Kijowskiej spekuluje, że moment postawienia zarzutów Sołskiemu jest przypadkowy – Narodowe Biuro Antykorupcyjne właśnie zakończyło sprawę i postawiło podejrzenia wobec obecnego ministra.
Źródła Kyiv Post uważają, że jest mało prawdopodobne, aby w rządzie zatrzymano ministra podejrzanego o korupcję, co czyni jego dymisję dość prawdopodobną.
Jednak rezygnacja chciałaby nastąpić dopiero po wyroku sądu.
Pylyp to doświadczony prywatny bankier i zarządzający aktywami.